ทองหลางใบมน

ทองหลางใบมน ชื่อวิทยาศาสตร์ Erythrina suberosa Roxb. จัดอยู่ในวงศ์ถั่ว (FABACEAE หรือ LEGUMINOSAE) และอยู่ในวงศ์ย่อยถั่ว FABOIDEAE (PAPILIONOIDEAE หรือ PAPILIONACEAE)

สมุนไพรทองหลางใบมน มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ทองกี ทองแค ทองบก (ภาคเหนือ) เป็นต้น

ลักษณะของทองหลางใบมน ต้นทองหลางใบมน จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีความสูงได้ประมาณ 5-15 เมตร ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง เปลือกต้นหนาเป็นร่องลึก ตามกิ่งและก้านมีหนามแหลมคมเล็ก ๆ ขึ้นกระจายอยู่ทั่วไป ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด พบได้ทั่วไปทางภาคเหนือ มักขึ้นตามป่าโปร่ง ป่าผลัดใบ และมีปลูกไว้ตามบ้านและหัวไร่ปลายนา

ใบทองหลางใบมน ใบเป็นใบประกอบ ใบย่อยมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัดแต่มุมโค้งมน ขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 7 เซนติเมตร และยาวประมาณ 5 เซนติเมตร

ดอกทองหลางใบมน ออกดอกเป็นช่อแน่นที่ปลายกิ่ง ดอกเป็นสีแดงเลือดนก มีลักษณะคล้ายดอกแค

ผลทองหลางใบมน ผลมีลักษณะเป็นฝักแคบ ภายในฝักมีเมล็ดประมาณ 2-4 เมล็ด

สรรพคุณของทองหลางใบมน

 1.เปลือกต้นและรากมีสรรพคุณช่วยทำให้นอนหลับ (เปลือกต้น, ราก)

2. แก่น เปลือกต้น และใบมีสรรพคุณเป็นยาลดระดับน้ำตาลในเลือด (แก่น, เปลือกต้น, ใบ)

3. เปลือกต้นมีสรรพคุณเป็นยาแก้ลมทั้งปวง (เปลือกต้น)ใช้ผสมกับยาอื่นกินเป็นยาแก้ลมกองละเอียด (เวียนหัวตามัว) (เปลือกต้น)

4. รากใช้เป็นยาแก้ไข้ (ราก) หรือจะใช้ใบนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ไข้ ดับพิษไข้ ใช้ตำผสมกับยาอื่นสุมกระหม่อมเด็กเป็นยาดับพิษร้อนถอนพิษไข้ (ใบ)

5.ใช้เป็นยาแก้ร้อนในกระหายน้ำ (ราก)

6.เปลือกต้นและรากมีสรรพคุณเป็นยาแก้เสมหะ (เปลือกต้น, ราก)

7.ช่วยแก้อาการสะอึก (เปลือกต้น)

8.ใช้เป็นยาแก้โรคตา (ราก) แก้ตาบวม (เปลือกต้น) ส่วนน้ำคั้นจากใบสดใช้หยอดตาแก้ตาแดง ตาแฉะ (ใบ)

9. ใช้เป็นยาแก้ปวดฟัน (เปลือกต้น)
10.แก่นมีสรรพคุณเป็นยาแก้ฝีในท้อง (แก่น)

11.ใบนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาขับพยาธิไส้เดือน (ใบ)

12.เปลือกต้นมีสรรพคุณเป็นยาแก้นิ่ว ขับนิ่ว (เปลือกต้น)

13.ดอกมีสรรพคุณเป็นยาขับโลหิตระดูของสตรี (ดอก)

14.รากมีสรรพคุณเป็นยาแก้ริดสีดวง (ราก) ส่วนอีกข้อมูลระบุให้ใช้ใบเป็นยาแก้ริดสีดวง (ใบ)

15.ฝักมีสรรพคุณเป็นยาบำรุงน้ำดี (ฝัก)

16.เปลือกต้นและรากมีสรรพคุณเป็นยาแก้ดีพิการ (เปลือกต้น, ราก)

17.ใบแก่นำมารมควันชุบกับน้ำเหล้าใช้ปิดแผลเนื้อร้ายที่กัดกินลามบวมดังจะแตก และช่วยดูดหนองให้ยุบแห้งหายดี (ใบแก่)

18.รากมีสรรพคุณเป็นยาแก้ลมพิษ (ราก) ส่วนอีกข้อมูลระบุให้ใช้เปลือกต้นกินเป็นยาแก้ลมพิษ (เปลือกต้น)

19.รากใช้เป็นยาแก้พิษดับพิษทั้งปวง (ราก)

20.ใบนำมาคั่วให้เกรียมใช้เป็นยาเย็นดับพิษ น้ำคั้นจากใบสดใช้เป็นยาดับพิษอักเสบ (ใบ)

21. แก่นและกระพี้มีสรรพคุณเป็นยาแก้พิษฝี (แก่น, กระพี้) ส่วนเปลือกต้นใช้ตำผสมกับข้าวเป็นยาพอกฝีแก้ปวดแสบปวดร้อน (เปลือกต้น)

22. ใบใช้ตำพอกแก้อาการปวด (ใบ) ใช้ทาแก้ปวดตามข้อ (ใบ)

23.ช่วยแก้อาการปวดข้อ (เปลือกต้น)

ขนาดและวิธีใช้ : การใช้ตาม  แก่นหรือเปลือกต้นให้ใช้ครั้งละ 3-4 ชิ้น นำมาต้มกับน้ำ 3 แก้ว นาน 30 นาที แล้วนำมาดื่มก่อนอาหารเช้าและเย็น ส่วนใบให้นำมารับประทานเป็นอาหาร

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของทองหลางใบมน

สารสำคัญที่พบ ได้แก่ arachidic acid, behenic acid, campesterol, cyanidin-3-5-Ii-O-β-D-dlucoside, delphinidin-3-5-di-O-β-D-glucoside, erythrina suberosa lectin, flavonone, linoleic acid, myristic acid, oleic acid, palmitic acid, pelargonidin-3-5-di-O-β-D-glucoside, β-sitosterol, stearic acid, stigmasterol ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่พบ ได้แก่ ฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ยับยั้งการหดเกร็งของกล้ามเนื้อ ยับยั้งเนื้องอก ต้านเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา จากการทดสอบความเป็นพิษ เมื่อฉีดสารสกัดจากใบและเปลือกต้นทองหลางใบมนด้วยเอทานอล 50% เข้าช่องท้องของหนูถีบจักรทดลอง พบว่าขนาดที่ทนได้สูงสุดคือ 1 กรัมต่อกิโลกรัม และ 250 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมตามลำดับ ส่วนสาร alkaloid จากใบในขนาด 306.4 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ทำให้หนูถีบจักรตาย 50% จากการทดลองในปี ค.ศ.1973 ที่ประเทศอินเดีย ซึ่งทำการทดลองใช้สารสกัดจากเปลือกต้นและใบทองหลางใบมนในสัตว์ทดลอง พบว่า สามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดของสัตว์ทดลองได้

ประโยชน์ของทองหลางใบมน ยอดอ่อนและใบอ่อนนำมารับประทานเป็นผักสด เช่น ใช้เป็นผักจิ้มกับน้ำพริก เป็นผักแกล้มกับยำ ลาบหมู แกล้มกับตำมะม่วง เป็นต้น